De moestuin in september: het najaar komt eraan

Courgettes zijn vruchten van de zomer, maar pompoenen zijn eerder typische najaarsvruchten. Hoewel ze in de zomer volop worden gevormd en weelderig groeien, rijpen ze meestal pas vanaf september en oktober helemaal af. Een pompoen die klaar is om gegeten te worden bezit overigens een kurkachtig vruchtsteeltje, klinkt hol wanneer je er onderaan op tikt en heeft een harde schil. Beter een paar dagen of weken te lang wachten dan te vroeg oogsten, dat komt alleen maar de smaak ten goede. Heb je toch te vroeg geoogst, probeer ze dan te laten narijpen op een zonnige vensterbank. Als de vrucht volgroeit is slaag je er alsnog in om ze rijp te krijgen. Pompoenen zijn daarnaast niet winterhard, dus je kunt maar beter de hele oogst binnenhalen voor de eerste nachtvorst toeslaat. Bewaren doe je op een koele plek. De meeste eetpompoenen kunnen een paar weken vers blijven, echte bewaarexemplaren kunnen dat wel een paar maanden.

De allerlaatste zaai-en plantronde
Omdat de bodem in september en vaak ook nog in oktober lekker warm is, kun je de hele maand nog zaaien en planten. Maak daarvan gebruik, want daarna houdt het op voor een aantal maanden. Nadat alle zomergewassen gerooid zijn kun je met een aantal bladgewassen aan de slag, of zelfs radijsjes nog een kans geven. Zaai ze in rijtjes, of zet ze in groepjes in de moestuin of binnen in de kas.

Wat met onrijpe tomaten?
Vanaf september wordt het zonlicht schaarser. Tenminste, de intensiteit ervan. Dat zorgt ervoor dat vruchtgewassen zoals tomaten minder snel rijp worden of helemaal niet meer de kleur krijgen die ze moeten hebben. In september kun je nog even bladpluk toepassen, om ervoor te zorgen dat het zonlicht alsnog bij de vruchten kan. Maar vanaf oktober is het definitief afgelopen. Alle onrijpe vruchten zul je dan moeten plukken en binnenshuis proberen na te rijpen. Je legt de tomaten dan in een bakje of in een kistje naast elkaar. Zet ze op kamertemperatuur, wikkel ze in krantenpapier of leg ze simpelweg op een zonnige vensterbank in je keuken. Vruchten die volgroeid zijn zullen alsnog rijp worden. Dat duurt gemiddeld 2 weken. Vers zijn ze niet meer erg lekker, maar in soep en sauzen uiteraard wel.

Nog snel planten in september: aardbeien
Omdat aardbeien aan een kruidachtige plant groeien behoren ze plantkundig gezien tot de groenten, en dus niet tot het fruit. Ze zijn 2, hooguit 3 jaar erg productief, maar moeten daarna vervangen worden door nieuw plantgoed. Hoe sneller je een paar rijtjes bijzet, hoe beter de oogst elkaar opvolgt. Doordragende aardbeien – variëteiten die een hele zomer lang vruchten vormen – plant je doorgaans in augustus om ze het jaar daarop te kunnen voorbereiden op een eerste productie. Heb je dat echter nog niet gedaan, dan kan het ook nog in september. Later wordt afgeraden, omdat het alsmaar sneller kouder en vochtiger wordt. Zet de aardbeien in rijtjes, of plant ze op zogenaamde ruggen. Die ruggen, die vaak gezien worden in een professionele teelt, zorgen voor een goede afwatering – aardbeien hebben immers een hekel aan stilstaand water. Dat werkt namelijk schimmels in de hand. Laat een flinke portie compost aanrukken en zorg voor een zonnig plekje, aardbeien zijn echte zonnekloppers.

De zadenoogst
Wie een moestuin heeft zal ook vroeg of laat zelf zaden willen winnen van de planten die erin groeien. Vaak kan dat zonder problemen, soms is er wat extra denkwerk mee gemoeid. Niet alle zaden zijn namelijk altijd zaadvast. Een aantal zijn hybriden, F1 hybriden. Dergelijke variëteiten worden gekweekt met oog op productie en ziekteresistentie. Niets mis mee, maar de zaden die daaruit voortkomen garanderen nooit echt dezelfde planten als je ze opnieuw zou zaaien. Je kunt hybriden dus perfect opnieuw zaaien, alleen ben je nooit zeker wat het resultaat daarvan zal zijn. Zaadvaste variëteiten daarentegen zijn uiteraard wel gewoon weer opnieuw uit zaad te kweken. Ze garanderen jaar na jaar dezelfde soort, zonder dat je voor verrassingen komt te staan. Oogst zaden altijd tijdens bewolkt maar droog weer. Zaden winnen bij regenweer kan schimmels in de hand werken.

Meeldauw, wanneer het vochtiger wordt
Een veel voorkomend probleem vanaf september: meeldauw. Meeldauw is een witte, pluizige schimmel die zich voornamelijk op de bovenkant van je bladeren vestigt wanneer het vochtiger wordt. Vooral vruchtgewassen lijken er last van te hebben. Al valt die aantasting gelukkig goed mee. Je planten zullen er niet meteen door sterven en net omdat de schimmel zich zo laat op het seizoen manifesteert is er geen gevaar voor andere gewassen.